Rezerwaty przyrody w okolicach Chęcin
Odsłony: 5326
Rezerwat Góra Rzepka obejmuje masyw Góry Rzepki i Beyliny oraz ścianę kamieniołomu Korzecko. Chronione są w tym miejscu najstarsze ślady górnictwa kruszcowego związanego z ołowiem i srebrem. Ślady te widoczne są w postaci owalnych dołów. Natomiast w kamieniołomie wydobywane były dolomity i wapienie dewońskie. W chwili obecnej w jego ścianie można obserwować żyły kalcytowe oraz procesy krasowe. Na dnie kamieniołomu powstało w 2015 roku Europejskie Centrum Edukacji Geologicznej Uniwersytetu Warszawskiego. Wśród chronionej flory wyróżnić można dziewięćsił bezłodygowy.
Rezerwat Góra Zelejowa obejmuje masyw Góry Zelejowej (372 m n.p.m.). Podziwiać tutaj można najdłuższą w Górach Świętokrzyskich wapienną grań, formy krasu powierzchniowego, dwa duże kamieniołomy i kilka mniejszych łomów. Z tego właśnie miejsca pochodzi słynna w całym kraju "różanka zelejowska", wykorzystywana w architekturze i zdobnictwie. W obrębie Góry Zelejowej istnieje kilka punktów widokowych na okolicę. Na terenie tego rezerwatu występuje fauna i flora chroniona prawnie. Obserwuje się tutaj górskie piętra roślinne. Do gatunku zagrożonego tego miejsca zalicza się chrząszcza podolskiego.
Rezerwat Góra Żakowa utworzony został w 1999 r. w celu ochrony pozostałości dawnego górnictwa skalnego i kruszcowego, naturalnych wapiennych form skałkowych oraz lasu kserotermicznego z licznymi gatunkami roślin chronionych. Obejmuje wschodnią część Pasma Zelejowskiego, z dwoma wzniesieniami: Górą Wsiową (367 m n. p. m.) i Górą Żakową o dwu kulminacjach (363 i 345 m n. p. m.). Zbudowane są z płytowych wapieni środkowego i górnego dewonu, a także zlepieńców permu, składających się głównie z otoczaków wapieni dewonu z domieszką okruchów kalcytu i otoczków wapieni karbonu. W obrębie tych skał występują żyły kalcytu zawierające także baryt i galenę. W części środkowej znajduje się kilkumetrowa żyła różowego kalcytu tzw. różanki. W rezerwacie dostrzegalne są liczne ślady po działalności górniczej w postaci zapadlisk po szybikach, a także kilkanaście otwartych szybów. Powierzchniowe i podziemne ślady eksploatacji są głównymi obiektami ochrony. Chronione są też naturalne formy skałkowe, jak urwiska, ambony, progi i bloki skalne.
Widok na rezerwat Góra Żakowa (środkowy szczyt)
Jaskinia Raj, posiadająca status rezerwatu, została odkryta w 1964 roku. Powstała ona w wapieniach dewońskich, które budują wzgórze Malik w Paśmie Bolechowickim. Podziwiać w niej można formy krasu podziemnego, tj.: stalaktyty, stalagmity, stalagnaty, makarony, misy martwicowe z perłami jaskiniowymi (pizoidami), nacieki spływowe (zasłony, draperie, polewy). O mieszkańcach Jaskini badacze dowiedzieli się z przebadanego namuliska. Znaleziono w nim szczątki m.in. mięczaków, płazów, gadów, ptaków oraz ssaków (szczątki wilka, niedźwiedzia jaskiniowego, niedźwiedzia brunatnego, hieny jaskiniowej, mamuta, nosorożca włochatego, konia, żubra, piżmowoła, renifera). Odkryto także ślady bytności człowieka, do których należą ślady ognisk, resztki zapory z rogów renifera zabezpieczającej wejście do Jaskini oraz wiele narzędzi krzemiennych. Jaskinia była zamieszkiwana przez człowieka około 53-40 tys. lat temu.
Rezerwat Jaskinia Raj - bogactwo form naciekowych
Rezerwat Góra Miedzianka obejmuje cały tytułowy masyw. Na stosunkowo niewielkiej powierzchni nagromadzone są tu liczne ślady górnictwa kruszcowego i kamiennego, a także chroniona fauna (nietoperze). Cechą charakterystyczną Góry Miedzianki są trzy wapienne szczyty, z których rozchodzi się unikatowa panorama na całą okolicę. Masyw Miedzianki tektonicznie tworzy fałd obalony, który jednocześnie jest najdalej na południowy-zachód wysuniętym elementem trzonu paleozoicznego Gór Świętokrzyskich. Występują tu także terasy kemowe, które powstały w trakcie zlodowacenia południowopolskiego. Ślady górnictwa są dostępne do obserwacji w postaci dwóch sztolni (Zofia i Teresa), księżycowego pola, hałd, a także licznych, mniejszych szybów. Dodatkowo dostępne do obserwacji są w tym miejscu formy krasu powierzchniowego (żłobki i żebra krasowe) oraz podziemnego (liczne jaskinie).
Rezerwat Milechowy obejmuje masyw Góry Bolmińskiej oraz część stoków Góry Milechowskiej. Ochrona w tym miejscu skupia się głównie na przyrodzie ożywionej, do której zalicza się las grabowo-dębowy oraz murawy kserotermiczne. Geologicznie obszar rezerwatu znajduje się na wapieniach górnojurajskich, które przykryte są polodowcowymi osadami czwartorzędowymi. W związku z występowaniem skał węglanowych dostępne są w tym miejscu również produkty krasu podziemnego. W Rezerwacie Milechowy znajduje się kilka jaskiń. Największa to Jaskinia Piekło pod Małogoszczem. Jej długość wynosi 17,5 m. Malowniczo wyrzeźbione są tu również wąwozy.
